Μηχανισμός Διάρρηξης


Για τον καθορισμό του μηχανισμού γένεσης ενός σεισμού χρησιμοποιούνται πληροφορίες από τα σεισμογράμματα. Μια μεθοδολογία που αναπτύχθηκε βασίζεται στην παρατήρηση ότι η πρώτη κίνηση των επιμήκων κυμάτων αναγράφεται ως συμπίεση (από κάτω προς τα πάνω) στους κατακόρυφους σεισμογράφους των σταθμών που βρίσκονται στις δυο κατα κορυφή γωνίες του επιπέδου του ρήγματος και του βοηθητικού επιπέδου (που είναι κάθετο προς τη διεύθυνση ολίσθησης), και ως αραίωση (από πάνω προς τα κάτω) από τους κατακόρυφους σεισμογράφους των σταθμών που βρίσκονται στις δυο άλλες κατά κορυφή γωνίες.

Ο μηχανισμός γένεσης στους χάρτες εμφανίζεται με τo σύμβολο "beach ball", το οποίο είναι η προβολή σε οριζόντιο επίπεδο του κάτω ημισφαιρίου μιας θεωρητικής σφαίρας (της εστιακής σφαίρας), η οποία περιβάλλει την εστία. Ο προσανατολισμός του πεδίου των τάσεων κατά τη στιγμή της διάρρηξης καθορίζει τη διεύθυνση της ολίσθησης. Στα σύμβολα αυτά οι γκρίζες περιοχές περιέχουν τη συνιστώσα του εφελκυσμού (tension axis - T), που αντιπροσωπεύει την διεύθυνση ελάχιστης συμπιεστικής τάσης, ενώ οι λευκές περιοχές περιέχουν τη συνιστώσα θλίψης (pressure axis - P), που αντιπροσωπεύει τη διεύθυνση της μέγιστης συμπίεσης.

 


(α) Κανονικό ρήγμα (normal fault)

Όταν η συνιστώσα εφελκυσμού είναι οριζόντια και η συνιστώσα θλίψης κατακόρυφη, η διάρρηξη γίνεται κατά τη διεύθυνση κλίσης του επιπέδου του ρήγματος και το πάνω τέμαχος του ρήγματος κινείται από πάνω προς τα κάτω σε σχέση με το κάτω μέρος του ρήγματος.


(β) Ανάστροφο ρήγμα (reverse fault)

 

Όταν η συνιστώσα θλίψης είναι οριζόντια και η συνιστώσα εφελκυσμού κατακόρυφη, η διάρρηξη γίνεται κατά τη διεύθυνση κλίσης του επιπέδου του ρήγματος και το πάνω τέμαχος του ρήγματος κινείται από κάτω προς τα πάνω σε σχέση με το κάτω μέρος του ρήγματος.


(γ) Ρήγμα διεύθυνσης (strike-slip fault)

 

 

Όταν οι δυο συνιστώσες τάσης (θλίψη και εφελκυσμός) σχηματίζουν ίσες γωνίες με το οριζόντιο επίπεδο, η διάρρηξη γίνεται κατά τη διεύθυνση της τομής του επιπέδου του ρήγματος με το οριζόντιο επίπεδο.