Πηγή: Εφημερίδα ΤΟ ΒΗΜΑ, 27 Ιουλίου 1949

ΘΕΑΜΑ ΝΕΚΡΟΥΠΟΛΕΩΣ ΕΙΣ ΤΗΝ ΧΙΟΝ

Η ΤΡΟΜΕΡΑ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΤΩΝ ΚΑΡΔΑΜΥΛΩΝ

(Του  Χ. Σβολόπουλου)

ΧΙΟΣ, 26.

...

Αι ζημίαι εις τα Καρδάμυλα.

Αι οικίαι της πόλεως της Χίου υπέστησαν μικροτέρας ζημίας, αλλά αι ρωγμαί αυτών καθιστούν την εις αυτάς παραμονήν επικίνδυνον, υπολογίζεται δε ότι τα 30% των οικιών κατέστησαν ακατοίκοιτοι. ... Πραγματική όμως τραγική εικών παρουσιάζεται εις την πόλιν Καρδάμυλα, όπου κατέρρευσαν τα 10% των οικιών και εφράχθησαν οι δρόμοι από τα ερείπια, ενώ αι εναπομείνασαι 150 περίπου οικίαι είνε ετοιμόρροποι.

... Σχετικώς με την φονευθείσαν  εις Καρδάμυλα γυναίκα, εγνώσθη ότι αύτη κατεπλακώθη και επολτοποιήθη υπό τα ερείπια της έναντι του Ταχυδρομείου οικίας, η οποία εκρημνίσθη ακριβώς την στιγμήν που η ατυχής γυναίκα εξήρχετο του Ταχυδρομείου.

... Εις το χωρίον Αμάδες, ολίγον μακρύτερα των Καρδαμύλων, πελώριοι βράχοι φθάνοντες τον όγκον μεγάλων αυτοκινήτων, απεσπάσθησαν από το όρος Πελιναίον και κατεκυλίοντο επί 5' λεπτά. Συνεπεία της πτώσεως των βράχων τούτων κατεπλακώθησαν περίπου 500 πρόβατα και εκρημνίσθησαν οικίαι τινές. Εντός της πόλεως της Χίου υπέστη ζημίας ο μητροπολιτικός Ναός, του οποίου κατέπεσεν ο σταυρός του τέμπλου. Επίσης εδημιουργήθησαν ρήγματα εις την ανατολικήν πλευράν του Ναού της Αγίας Μαρίνας και εκρημνίσθη μέρος του κωδωνοστασίου του Ναού του Αγίου Λουκά Βαρβασίου. Ωσαύτως κατέπεσε μικρόν τμήμα του μιναρέ όπου στεγάζεται το Μουσείον.

Εις άλλα χωρία.

Εις τας Αρχάς ανεφέρθη ότι εις Βολισσόν, Πατρικά και Νεοχώρι κατέρρευσαν οικίαι τινές, εις δε τον Δαφνώνα πλείσται κατέστησαν ακατοίκητοι. Επίσης στο Βίκι κατέρρευσαν 30 οικίαι, εις την Καμπιάν 6 και εις τα Λεπτόποδα άπασαι ενεφάνισαν ρήγματα ανοίγματος 5 και πλέον εκατοστών. Εις την Σπαρτούντα κατεστράφη το πλείστον των οικιών και κατεπλακώθη βρέφος. Εις το χωρίον Νένητα κατέρρευσεν ο μεγάλος Ναός της Ζωοδόχου Πηγής...

Ο νομομηχανικός εις έκθεσίν του αναφέρει ότι τα Καρδάμυλα κατέστησαν ακατοίκητα και επικίνδυνα κατά 45% ενώ τα 85% των οικιών υπέστησαν ζημίας και ρωγμάς ή είνε ετοιμόρροπαι και μόνον τα 15% μένουν άθικται. Εις την νήσον Οινούσαν αι οικίαι υπέστησαν μεγάλας ζημίας μεταξύ δε αυτών κατέρρευσαν αι καινουργείς επαύλεις των εφοπλιστών. Εις το χωρίον Νένητα , εις την νότιαν πλευράν της Χίου, κατέρρευσαν 26 οικίαι και κατέστησαν ετοιμόρροποι 40....

Πηγή: Εφημερίδα ΕΘΝΟΣ, 27 Ιουλίου 1949

ΕΠΑΝΕΥΡΕ ΤΟΝ ΚΑΝΟΝΙΚΟΝ ΤΗΣ ΡΥΘΜΟΝ Η ΖΩΗ ΕΙΣ ΧΙΟΝ

ΑΙ ΖΗΜΙΑΙ ΕΙΣ ΤΑ ΚΑΡΔΑΜΥΛΑ ΚΑΙ ΤΑΣ ΟΙΝΟΥΣΑΣ

(Των απεσταλμένων μας κ.κ. Κ. Κυριαζή και Δ. Καραμπάτη)

ΧΙΟΣ, 27.

Τα βόρεια χωρία της νήσου Βίκι, Καρπιά, Σπαρτούντα και Φυτά υπέστησαν τας αυτάς σχεδόν με τα Καρδάμυλα καταστροφάς. Αι πληροφορίαι αυταί προέρχονται από τους χωρικούς, διότι λόγω του ορεινού του εδάφους, αι Αρχαί δεν μετέβησαν ακόμη επιτοπίως.

...

Η Μονή Αγίου Μηνά.

Επεσκέφθην την μονήν του Αγίου Μηνά, εννέα χιλιόμετρα νοτίως της Χίου ...Η Μονή υπέστη εκ του σεισμού επικίνδυνα ρήγματα και ασφαλώς θα καταρρεύση το ιστορικόν αυτό μνημείον αν δεν ληφθούν εγκαίρως μέτρα. Η εκκλησία υπέστη ρωγμάς, όπως και ο ξενών.

Συμπληρωματικαί πληροφορίαι περί των καταστροφών εκ των σεισμών αναφέρουν ότι εις τας Οινούσας τα 90% των οικιών υπέστησαν ζημίας. Κατέρρευσαν εκεί τρεις παλαιαί οικίαι και ετραυματίσθησαν δύο άνδρες και δύο γυναίκες. Ο φανός του Στροβίλου υπέστη βλάβην, το κτίριον της Αστυνομίας ζημίας και αι προκυμαίαι έχουν αρκετά ρήγματα.

Εις τας Καρυάς επροξενήθησαν εξ ίσου σημαντικαί ζημίαι εις τας οικίας από βράχους αποσπασθέντας από το όρος Πηγάκον. Ευτυχώς δεν υπάρχουν θύματα. Εις την Καλαμωτήν ετραυματίσθησαν η ... και η ... Εις τον Καταρράκτην αρκεταί οικίαι υπέστησαν ρήγματα και ζημίας άνευ θυμάτων. Εις Ζιφιά ετραυματίσθη μία γυναίκα. Εις Βαβύλους κατέρρευσαν ολίγαι παλαιαί οικίαι και υπέστησαν ρήγματα αρκεταί άλλαι. Τα 25% των οικιών κατέστησαν ακατοίκητοι, κατέρρευσε δε και ο θόλος της Παναγίας των Εισοδίων.

Εις Δαφνώνα κατεστράφησαν αρκεταί οικίαι και άλλαι υπέστησαν ρήγματα. Εις Βασιλειωνικόν και Καλλιμασιά εσημειώθησαν ρήγματα εις οικίας άνευ θυμάτων. Από τη Βεσά αναφέρονται ζημίαι, κατέρρευσε δε το κωδωνοστάσιον του Ναού. Ο ενεντηονταετής Μπατής ισχυρίζεται ότι ο σεισμός υπήρξεν ισχυρότερος εκείνου του 1882.

Οι Αμερικανοί εμπειρογνώμονες υπολογίζουν το ποσοστόν των ζημιών των οικιών των Καρδαμύλων εις 65% αντί των 45% του νομομηχανικού.

Πηγή: Εφημερίδα Η ΒΡΑΔΥΝΗ, 28 Ιουλίου 1949

Η ΣΤΕΓΑΣΙΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΘΑΛΨΙΣ ΤΩΝ ΣΕΙΣΜΟΠΛΗΚΤΩΝ ΚΑΤΟΙΚΩΝ ΤΗΣ ΧΙΟΥ

ΑΙ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΑΙ ΕΙΣ ΤΑΣ ΟΙΝΟΥΣΑΣ

(Του  απεσταλμένου μας κ. Γ. Λυδιά)

ΧΙΟΣ, 28.

Ολόκληρος ο πληθυσμός των Οινουσών εκ 2.500 ψυχών παραμένει από της νυκτός του Σαββάτου εις την ύπαιθρον ...

... Όλαι αι οικίαι των Οινουσών κατέστησαν επικινδύνως ετοιμόρροποι. Παρετηρήθη και εδώ το ίδιον φαινόμενον με τας οικίας των Καρδαμύλων, αι πλείσται των οποίων υπέστησαν γενικήν καταστροφήν εις το εσωτερικόν, ενώ εξωτερικώς παρουσιάζουν ελαχίστας ζημίας και μικρά ρήγματα.

Εκ του συνόλου των οικιών κατεστράφησαν ολοσχερώς 65 μεταξύ των οποίων και η οικία του Λαιμού, περίφημος εις αρχιτεκτονικήν και πλούτον.

... Εν τω μεταξύ μετά την πάροδον των πρώτων εντυπώσεων, διαπιστούται γενικώς ότι αι ζημιάι εις τας νοτίους περιοχάς της νήσου Χίου, δεν είνε τόσον μεγάλαι, όσον παρεστάθησαν αρχικώς.

Εις το χωρίον Νένητα ολίγαι οικίαι υπέστησαν μερικήν κατάρρευσιν ή ρωγμάς και η εκκλησία της Παναγίας κατεστράφη σχεδόν εξ ολοκλήρου. Μέγα τμήμα του θόλου αυτής κατέρρευσε. Το ιστορικόν τέμπλον και τα λοιπά σκεύη του Ναού υπέστησαν σημαντικάς ζημίας.

Ακόμη μικροτέρας ζημίας υπέστησαν τα χωρία Μηρμίγκα, Καλιμασιά και Πισπιλούντα.

Πηγή: Εφημερίδα ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ, 30 Ιουλίου 1949

Η ΘΑΛΑΣΣΑ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΣΕΙΣΜΟΝ ΕΙΣ ΤΗΝ ΧΙΟΝ ΚΑΤΕΚΛΥΣΕ ΤΗΝ ΠΑΡΑΛΙΑΝ

Ογκόλιθοι βάρους 2 τόννων εκυλίοντο συγχρόνως απο τα πέριξ πετρώδη υψώματα.

Ετριπλασιάσθησαν όλως αιφνιδίως τα ύδατα της πηγής Γιόσονα.

Ο πληθυσμός παραμένει εισέτι εις το ύπαιθρον

(Του έκτακτου απεσταλμένου μας κ. Θεμ. Τσακιρίδη)

ΧΙΟΣ, 26.

...Η πόλις της Χίου είνε ήρεμος. Αι μεταδοθείσαι αρχικώς πληροφορίαι δια την πόλιν της Χλιου είνε υπερβολικαί. Πλην της οικίας του λιμενάρχου της οποίας η στέγη μετετοπίσθη, αι λοιπαί οικίαι υπέστησαν ρωγμάς, άλλαι σοβαράς και άλλαι ελαφράς. Αντιθέτως η κωμόπολις των Καρδαμύλων όπου ήτο το επίκεντρον του σεισμού παρουσιάζει σοβαράς ζημίας και καταστροφάς από καταρρεύσεις οικιών, καθιζήσεις δαπέδων και οροφών.

Την κωμόπολιν επεσκέφθην αμέσως επί τόπου και διεπίστωσα τας προξενηθείσας καταστροφάς. Ο πληθυσμός εκκένωσε τας οικίας και μετέφερε τα διασωθέντα έπιπλα και σκεύη εις το ύπαιθρον, όπου κατεσκεύασε προχείρους σκηνάς από κλινοσκεπάσματα, σινδόνια και πάσης φύσεως ρουχισμού.

Η κωμόπολις διαιρείται εις άνω και κάτω Καρδάμυλα. Εκτός των τελείως καταστραφεισών οικιών, αι οποίαι ανέρχονται περί τας εβδομήκοντα, αι λοιπαί κατέστησαν τελείως ακατοίκητοι, λόγω επικινδύνων ρωγμών και καταρρεύσεων των εσωτερικών χωρισμάτων οροφής ή καθιζήσεως του δαπέδου. Χαρακτηριστικόν της συμφοράς είνε ότι αι πλείσται οικίαι, ενώ εσωτερικώς φαίνονται άθικτοι, εξωτερικώς παρουσιάζουν σοβαράς ζημίας εις τα τοιχώματα και τα κουφώματα.

Αι διασωθείσαι οικίαι εις Άνω και Κάτω Καρδάμυλα δεν υπερβαίνουν τα 7%. ... Κατά τας αφηγήσεις των κατοίκων, του σεισμού προηγήθη υπόκωφος βοή, την οποίαν επηκολούθησαν αρχικώς μικραί δονήσεις μέχρις ότου επήλθεν η ισχυρά δόνησις. Ταυτοχρόνως η θάλασσα εφούσκωσεν εις ύψος δύο μέτρων και κατέκλυσεν την παραλίαν, ακολούθως δε απεσύρθη, ενώ από τα πέριξ της κωμοπόλεως πετρώδη υψώματα εκυλίοντο ογκόλιθοι βάρους δύο περίπου τόνων.

Μετά την σεισμικήν δόνησιν παρετηρήθη ότι τα ύδατα της πηγής Γιόσονα, κειμένης δύο χιλιόμετρα βορείως των Καρδαμύλων, ετριπλασιάσθη. Η έλλειψις των θυμάτων δεν μειώνει την σοβαρότητα της καταστροφής, δεδομένου ότι αύτη οφείλεται εις το γεγονός ότι η κάτοικοι λόγω του προηγηθέντος σεισμού τον παρελθόντα Μάιον και λόγω της συνεχίσεως ελαφρών σεισμικών δονήσεων, έκτοτε παρέμενον εκτός των οικιών των.

...

Ζητείται η αποστολή συνεργείων.

Ο νομομηχανικός επισκεφθείς το επίκεντρον του σεισμού εις τα Καρδάμυλα μετά επσταμένην έρευναν κατήρτισεν έκθεσιν προς το υπουργείον Ανοικοδομήσεως τονίζων ότι το 45% των οικιών κατέστησαν ακατοίκητοι και αι λοιπαί υπέστησαν ρωγμάς.

... Κατά πληροφορίαςληφθείσας εις την Νομαρχίαν τα χωρία της νοτίου Χίου Θολοποτάμι, Πατρικά, Καλαμωτή, Νένητα και καταρράκτης επλήγησαν σοβαρώς υπό του σεισμού, το πλείστον των οικιών των υποστασών επικινδύνους ρωγμάς δημιουργούσας ωσαύτως επείγον στεγαστικόν πρόβλημα εις την περιοχήν ταύτην. Επίσης εις την νήσον Οινούσαι επροξενήθησαν σημαντικαί ζημίαι εις οικίας άνευ θυμάτων, ως και εις Πισπιλούντα και Βροντάδες.

Ποίοι οι φονευθέντες

Εγώσθη ότι πλην της Βαγιανού εφονεύθησαν και άλλα δύο άτομα, είς λεμβούχος Βατάκης ονόματι εις το χωρίον Θολοποτάμι και ο Γεώργιος Ξυλάς, ... άπαντες εκ Καρδαμύλων.

... Εγνώσθη ταύτην στιγμήν ότι τα χωρία Αμάδες, Βίκη, Καμπιά, Σπαρτούντα και Φυτά εις τα βόρεια της Χίου υπέστησαν ολοκληρωτικήν καταστροφήν. Η πληροφορία επισήμως δεν εξηκριβώθη ...

Πηγή: Εφημερίδα ΕΜΠΡΟΣ, 2 Αυγούστου 1949

Ο ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΖΗΜΙΩΝ ΕΙΣ ΧΙΟΝ ΚΑΙ ΤΑ ΛΗΦΘΕΝΤΑ ΜΕΤΡΑ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ

Ανακοινώσεις του υπουργού κ. Παπαδογιάννη

Ο υπουργός της Ανοικοδομήσεως κ. Εμμ. Παπαδογιάννης προέβη εις τας κάτωθι ανακοινώσεις αναφορικώς προς τας καταστροφάς της Χίου εκ του προσφάτου σεισμού:

"Ευθύς ως εγνώσθη ο καταστρεπτικός σεισμός της Χίου το υπουργείον Ανοικοδομήσεως απέστειλε συνεργείον εκ μηχανικών προς διακρίβωσιν των γενομένων ζημιών. Από την γενομένην απογραφήν ζημιών εις 15 χωρία συνολικού αριθμού 4000 κατοικιών προκύπτει ότι κατέρρευσαν ολοσχερώς 50 οικίαι, 360 είναι ετοιμόρροποι και χρήζουν αμέσου κατεδαφίσεως, 620 υπέστησαν σοβαράς βλάβας και 915 υπέστησαν ελαφροτέρας ζημίας.

Προς αντιμετώπισιν της καταστάσεως:

1) Διετέθη πίστωσις 300.000.000 δι' αμέσους κατεδαφίσεις των ετοιμορρόπων και δι' εργασίες προσωρινής περιθάλψεως.

2) Αποστέλλονται λυόμενα οικήματα δια τα Καρδάμυλα όπου υπάρχουν αι μεγαλύτεραι καταστροφαί.

3) Αποστέλλονται τσιμέντα, ξυλεία και άλλα, οικοδομικά υλικά και

4) Απεφασίσθη η ίδρυσισ Τομέως Ανοικοδομήσεως προς συστηματικοτέραν αντιμετώπισιν του όλου στεγαστικού προβλήματος.

Πλην του αποστελλομένου υπό τον κ. Μανιάτην τεχνικού συνεργείου διετάχθη και θέλει μεταβή προσεχώς ο Γεν. Επιθεωρητής Ανοικοδομήσεως κ. Λαλακάκης προς μελέτην του όλου θέματος με σκοπόν την σύνταξιν ειδικού κανονισμού, ώστε εφεξής όλαι αι οικοδομαί της νήσου Χίου να είναι αντισεισμικαί."

Πληροφορούμεθα ότι ο κ. Παπαδογιάννης σκέπτεται να μεταβή εις Χίον προσεχώς δια να λάβη αυτοπρόσωπον αντίληψιν της καταστάσεως και τα ενδεικνυόμενα μέτρα.